به نقل از «مهر»

نسل کشی با هتک حرمت فرهنگی در منازعات آذربایجان و ارمنستان

تاریخ انتشار: ۲۳ آبان ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۰۸۳۹۵۱

خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ و ادب: سید جواد طباطبایی راد کارشناس فرهنگی ارمنستان یادداشتی با عنوان «نسل کشی با هتک حرمت فرهنگی در منازعات جمهوری آذربایجان و ارمنستان» نوشته و آن را برای انتشار در اختیار خبرگزاری مهر قرار داده است.

مشروح متن این یادداشت را در ادامه می‌خوانید:

جمهوری آذربایجان در سال ۲۰۲۰ میلادی به قصد آزادسازی جمهوری آرتساخ وارد جنگ با ارمنستان شد و در این جنگ توانست هفت شهر قره باغ را به تصرف خود درآورد و در اواخر سپتامبر ۲۰۲۳ کمتر از ۲۴ ساعت آرتساخ (قره باغ) را آزاد کرد و باعث آوارگی اجباری ارامنه در قره باغ کوهستانی در نتیجه سیاست پاکسازی قومی آذربایجان شد و بیش از صدهزار ارمنی مجبور به ترک وطن خود شده و به جمهوری ارمنستان پناهنده شدند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در این جنگ‌ها علاوه بر آوارگی ارامنه، میراث فرهنگی ارمنی آرتساخ مورد حمله قرار گرفت. در این حملات نه تنها ارزش‌های غیرمنقول، بلکه ارزش‌های میراث منقول نیز در این منطقه در خطر از بین رفتن است. موزه‌ها، بناهای تاریخی، بناهای فرهنگی، گورستان‌ها و آثار باستانی آسیب دیدند و در واقع جمهوری آذربایجان آثار باستانی و تاریخی که بخشی از هویت یک ملت است را هدف قرار داده و در اماکن ارامنه به دنبال برگزاری جشن «چند فرهنگی» است و به مردم می‌گوید به "قره باغ بیایید" و با این تبلیغات به دنبال این است که هویت فرهنگی ارامنه را به نام خودش و کشورش ثبت کند.

جعل تاریخ فرهنگی یک قوم توسط باکو

مناقشه بین ارمنستان و آذربایجان به چندین نسل بر می‌گردد که ریشه عمیقی در جغرافیا، قومیت، مذهب و ژئوپلیتیک دارد. برای ارمنستان، قره‌باغ کوهستانی بخشی از میراث آن‌ها با ارمنی‌های قومی- تاریخی است که منطقه پر از کلیساها و زیرساخت‌های ارمنی است. ارگ شوشا، که هم برای ارمنی‌ها و هم برای آذری‌ها مهم است، در وسط قره باغ کوهستانی قرار دارد.

منظره‌ای دیدنی از سنگ قبرهای ارمنی قرن شانزدهم و کلیسای مادر خدا در جبرائیل و گورستان ارامنه در روستای متس تاغر (یا بویوک تاگلار) از روی زمین پاک شده و کلیسای جامع غازانچتسوتس در شوشی گلوله باران شد. این بناها و سنگ‌ها گواهی برای نسل‌های ارمنی هستند که در آن عبادت می‌کردند و به آنها اهمیت می‌دادند. با از بین رفتن آنها نه فقط یک فرهنگ از بین می‌رود، بلکه هویت یک قوم هم در تاریخ مدفون می‌‎شود.

حال، باکو به دنبال جعل تاریخ فرهنگی یک قوم است که در آن، بناهای ارمنی با تاریخ و زمینه‌های جدیدی ایجاد و ارائه می‌شود. صومعه‌های قرن سیزدهمی دادیوانک (در ناحیه کلباجار) و گندزاسار (در استان مارتاکرت) هر دو نمونه‌های باشکوه و بارز معماری قرون وسطایی ارمنی هستند و حتی کتیبه‌های ارمنی بی‌شماری روی این ساختمان‌ها، خاچکارها و سنگ قبرها وجود دارد که به سرعت تغییر خواهد کرد (برداشتن سنگ‌های کتیبه‌ای ارمنی، همانطور که در دهه ۱۹۸۰ انجام شد).

الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان در فوریه ۲۰۲۱ اعلام کرد که این کتیبه‌های ارمنی جعلی هستند و به شکل اصلی خود «بازیابی» خواهند شد. رئیس جمهور اردوغان آشکارا از دولت آذربایجان در درگیری با ارمنستان به عنوان «آزادی سرزمین‌های اشغالی» و «حفاظت از میهن» آنها حمایت کرده است. برای ترکیه، پیوند آذری‌ها قومی و فرهنگی است، زیرا آنها ترک زبان هستند.

نسل کشی فرهنگی اول توسط عثمانی بیش از ۱۰۰ سال پیش توسط امپراتوری عثمانی در ارمنستان رخ داده که به دنبال آن غارت، تخریب، و تخریب اماکن ارامنه در سراسر ترکیه امروزی صورت گرفته است.

چشم انداز نسل کشی فرهنگی دوم، اکنون روی میز است. اکنون ارمنی‌ها به صورت آنلاین به تماشای این منظره می‌نشینند و محل به محل و بنا به بنای تاریخی تخریب شدنشان را می‌بینند و تحمل می‌کنند و کاری از دستشان بر نمی‌آید.

شواهد نشان می‌دهد که باکو با اعتماد به نفس فزاینده‌ای مناطق بازپس‌گیری شده را با هر تصویری که می‌خواهد، بازسازی می‌کند و در نهایت جشن «چندفرهنگی» را در اماکن ارامنه برگزار و به مردم می‌گوید: «به قره باغ بیایید» (خانه مسیحیان باستان). تاریخ نشانه می‌دهد که پاکسازی قومی به دنبال انواع تخریب فرهنگی رخ داده و شاید گورستان جلفا مصداق غم انگیز این ضایعه باشد. نابودی آثار تاریخی و هویت ارامنه با بی‌عملی و بی‌تفاوتی کسانی که ممکن بود از آن جلوگیری کنند، امکان‌پذیر شد. اکنون زمان آن است که جهان از فرهنگ ارمنی باقی مانده در قره باغ محافظت کند.

ماده ۴ کنوانسیون ۱۹۵۴ لاهه برای «حمایت از اموال فرهنگی در صورت درگیری مسلحانه» هرگونه اقدام خرابکارانه، سرقت یا اختلاس را ممنوع و اقدامات انتقام جویانه علیه اموال فرهنگی را ممنوع کرده است. پروتکل دوم لاهه در سال ۱۹۹۹ که به موارد منازعات غیر بین‌المللی (قومی) نیز اشاره می‌کند، هرگونه اقدام خصومت‌آمیز و تلافی جویانه در برابر ارث را که در ماده ۱۵ به عنوان یک جنایت بین‌المللی طبقه‌بندی شده است، ممنوع می‌کند. اقدامات تخریب میراث فرهنگی همچنین توسط چهار کنوانسیون و پروتکل بین المللی مصوب ۱۲ اوت ۱۹۴۹ در ژنو در مورد حمایت از قربانیان جنگ، قوانین و آداب و رسوم جنگ و همچنین توسط کمیسیون مربوطه حقوق بشر سازمان ملل متحد ممنوع شده است.

نتیجه گیری: تخریب میراث فرهنگی ارمنستان نه تنها تلاشی برای سلب حقوق مردم آرتساخ از جمله حق فرهنگ است، بلکه چالشی برای جامعه جهانی و تهدیدی برای صلح و امنیت می‌باشد. در دهه‌های اخیر، جامعه بین‌الملل به نمایندگی از سازمان ملل متحد، در واکنش به موارد مکرر تخریب عمدی اشیا فرهنگی در بعضی از کشورها، موضعی اتخاذ کرده که بر اساس آن، تخریب اشیا فرهنگی جنایت جنگی و مساوی با اقدامات تروریستی دانسته است.

انتظار می‌رود جامعه بین‌المللی از تمام ساختارهای بین‌المللی مرتبط و در درجه اول از کمیسیون ملی یونسکو بخواهد که گام‌های فوری و مؤثری برای ورود هیئت‌های بین‌المللی و کارشناسان مربوطه به سرزمین‌های اشغالی آرتساخ بردارند، تا اشیا و آثار تاریخی و فرهنگی ارمنستان که تحت کنترل آذربایجان است را مورد ارزیابی قرار داده و این آثار را تحت حفاظت بین المللی قرار دهند و از حذف آثار باستانی ارامنه که بخشی از هویت یک ملت است، جلوگیری به عمل آورند.

کد خبر 5938602 فاطمه میرزا جعفری

منبع: مهر

کلیدواژه: ارمنستان سید جواد طباطبایی جمهوری آذربایجان کمیسیون ملی یونسکو سرزمین های اشغالی الهام علی اف کتاب و کتابخوانی معرفی کتاب سی و یکمین هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انقلاب اسلامی ایران ترجمه انتشارات سوره مهر داستان نویسی ادبیات داستانی رژیم صهیونیستی ادبیات جهان کتابخانه های عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران انتشارات معین بین المللی نسل کشی قره باغ

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۰۸۳۹۵۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

سنگلج در خطر است!

مدیر سابق تماشاخانه سنگلج و مسئول پیگیری «طرح توسعه سنگلج» در برنامه زنده «باغ هنر» از تخریب ساختمان مجاور این مجموعه تئاتری خبر داد و شرایط پیش‌آمده برای تماشاخانه سنگلج را خطرناک دانست.

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، مدیر سابق تماشاخانه سنگلج و مسئول پیگیری «طرح توسعه سنگلج» از تخریب ساختمان مجاور و نادیده‌گرفتن طرح توسعه این بنای ملی، ابراز تاسف کرد و خواستار رسیدگی وزارت میراث فرهنگی و قوه قضاییه به این موضوع شد.

اتابک نادری، مدیر سابق تماشاخانه سنگلج و مسئول پیگیری «طرح توسعه سنگلج» در برنامه زنده «باغ هنر» از تخریب ساختمان مجاور این مجموعه تئاتری خبر داد و شرایط پیش‌آمده برای تماشاخانه سنگلج را خطرناک دانست. ضمن اینکه طی «طرح توسعه سنگلج» که در اوایل دهه ۹۰ به شهرداری ارائه شده بود، توافقات اولیه برای الحاق ساختمان تخریب‌شده فعلی به تماشاخانه صورت گرفته بود و اسناد آن همراه با موافقت قالیباف؛ شهردار وقت موجود است.

این هنرمند تئاتر و مدیر سابق تماشاخانه سنگلج، درباره وضعیت پیش‌آمده در مجاورت تماشاخانه گفت: «وقتی خبر را شنیدم خیلی متاسف و متأثر شدم، چون به این حرکت از ۲ منظر باید نگاه کرد. جامعه تئاتری، تعزیه‌خوان‌ها، هنرمندان آیینی و سنتی و دانشجویان تئاتر از سال ۹۱ که «طرح توسعه سنگلج» مطرح شد، طومار‌هایی را منتشر کردند و این طرح توسط بزرگان این عرصه نظیر زنده‌یادان عزت‌الله انتظامی و داوود رشیدی با شهردار و شورای شهر وقت تهران مطرح شد. بنده هم طراح و هم مسؤول پیگیری این طرح بودم.

او ادامه داد: «طرح توسعه سنگلج» به نوعی تصویب شد و آقای قالیباف شهردار وقت تهران به شرکت توسعه فضا‌های فرهنگی شهرداری دستور داد تا این طرح اجرا شود. قرار بود طی «طرح توسعه سنگلج» ساختمان مجاور تماشاخانه که اداره حقوقی شهرداری بود به عنوان یک ساختمان کمک‌کننده فعالیت‌های تماشاخانه سنگلج در کنار مجموعه باشد. حتی در این طرح نوشته شده بود که نیازی به تخریب و نوسازی بنا نیست بلکه با انجام یک بازسازی، تبدیل به یک بلک باکس، چند پلاتوی تمرین و گالری موزه تئاتر تهران می‌شود.».

نادری گفت: «در تخریب ساختمان مجاور تماشاخانه سنگلج یک اقدام غیرقانونی شکل گرفته است، چون تماشاخانه در آذر ۱۳۸۸ در فهرست میراث ملی ثبت شده است. طبق ضوابط و قوانین، برای بنا‌های ثبت‌شده باید حریم تعیین شود. طبق قانون حریم در زمان ثبت تعیین می‌شود، ولی اگر حریم در نظر گرفته نشود، پلاک چسبیده به ملک حق تخریب و ساخت و ساز ندارد. اگر هم تخریب شود نباید مرتفع‌تر نسبت به ساختمان ثبت‌شده ساخته شود.»

اتابک نادری ادامه داد: «می‌گفتیم خیابان بهشت در منطقه ۱۲ تهران روح زندگی شهری خود را از دست داده است و شهرداری باید به فکر احیای این زندگی باشد. تنها جایی که عصر‌ها به عنوان قلب تپنده فرهنگی در منطقه فعالیت می‌کند تماشاخانه سنگلج است که اگر ساخت و ساز‌های اداری بیشتر شود، این بنای فرهنگی نیز خفه می‌شود. نظیر اتفاقی که برای تئاتر‌های قدیمی در لاله‌زار افتاد.»

او در پایان با اشاره به اینکه در دهه ۶۰ در سمت گیشه، تماشاخانه سنگلج فرونشت داشته است، از مسئولان و کارشناسان میراث فرهنگی و قوه قضاییه خواست تا نسبت به این تخلف و روشن شدن وضعیت حفاظت و حمایت از تماشاخانه سنگلج اقدام قانونی کنند.

عبدالله علایی تهیه کننده برنامه باغ هنر، به داخل استودیو پخش برنامه آمد و اعلام کرد: پیگیری بسیاری برای گفتگو با مسئولین شهرداری تهران و منطقه ۱۲ انجام داده که متاسفانه پاسخگو نبودند.